بهترین روش تعیین مقدار دهیدراتاسیون یا کم آبی دراطفال و کودکان ،اختلاف وزن قبل و بعد از بیماری است و همیشه امکان پذیر است و اکثراً باید بالینی تشخیص داده شود. اکثریت موارد دهیدراتاسیون در کودکان به علت گاستروانتریت ایجاد می گردد.در ادامه به مبحث نکاتی در مورد دهیدراتاسیون در اطفال میپردازیم – کم آبی در اطفال-انواع دهیدراتاسیون در اطفال-درمان کم آبی در اطفال-تشخیص
انواع دهیدراتاسیون در اطفال
- دهیدراتاسیون خفیف: بچه بی‌قرار و تشنه است ولی کاملاً هوشیار می‌باشد.
- دهیدراتاسیون متوسط: تاکی کاردی، اولیگوری، مخاطات خشک، هایپوتنشن ارتواستاتیک، هیپرپنه، فونتاذل کمی فرو رفته، تورگور پوست کمی کاهش یافته با یا بدون اشک دارد. نبض‌ها ممکن است کمی ضعیف لمس گردند.
- دهیدراتاسیون شدید: نبض کاملاً ضعیف، تاکی‌پنه و هیپرپنه، لتارژی، اولیگوری شدید، آنوری، تاکیکاردی، مخاطات خشک، کرامپ عضلانی، کاهش پرفیوژن پوست، Mottling، تعریق و سیانوز و اندام‌های سرد.
- دهیدرتاسیون را براساس مضربی از 3 یا 5 بیان می‌کنند که مضرب 3 برای اطفال و مضرب 5 برای شیرخواران درنظر گرفته می‌شود.
نکته: تخمین درجه دهیدراتاسیون در نوع هیپرناترمیک، کم‌تر از حد واقعی و در نوع هیپوناترمیک برعکس خواهد بود.
1ـ دهیدراتاسیون خفیف: 3ـ5 درصد
2ـ دهیدراتاسیون متوسط: 6ـ10 درصد
3ـ دهیدراتاسیون شدید: 9ـ15 درصد
مثال: در بچه‌ای 5ساله که اورتواستاتیک هایپوتنشن دارد، 6 درصد مایع از دست داده است یعنی cc/kg60 مایع از دست رفته است.
مثال: بچه 9ماهه که با شوک آمده، 15 درصد مایع از دست داده است (یعنی cc/kg150) اگر بچه‌ای 2 درصد دهیدراته باشد، یعنی cc/kg20 مایع از دست داده است و اگر برعکس cc/kg20 مایع تجویز گردد، 2 درصد دهیدراتاسیون وی جبران گشته است.
نکته: حداکثر 3بار cc/kg20 تجویز مایعات، حدود 6 درصد دهیدراتاسیون را جبران نموده و دهیدراتاسیون شدید و شوک را به متوسط تبدیل می نماید.
مثلاً: بچه‌ای 4ساله را با شوک به اورژانس آورده‌اند، پس 9 درصد دهیدراته بوده و هدف تبدیل آن به دهیدراتاسیون 6 درصد می‌باشد، یعنی cc/kg30 مایعات لازم دارد. (حداکثر 2 تا cc/kg20)
نکته مهم: در موارد اصلاح دهیدراتاسیون، قدم اول، تجویز ml/kg20 یک مایع ایزوتونیک مثل N/S یا (خون در موارد خونریزی) رینگر لاکتات به مدت min20 و تکرار آن و با سرعت بیشتر در موارد دهیدراتاسیون شدید اندیکاسیون دارد.
در قدم بعدی، بیمار یک دوز دیگر ml/kg20 محلول ایزوتونیک در عرض دو ساعت به‌منظور اطمینان از حفظ حجم داخل عروقی دریافت می‌نماید. (حداکثر یک‌لیتر). قدم سوم، محاسبه مجموع نگهدارنده و مایع کمبود در بیمار و سپس کم نمودن حجم‌های بولوس تجویز شده مایعات ایزوتونیک از آن و تجویز مابقی مایعات باقی‌مانده در عرض 24 ساعت به‌صورت محلول 2/1 نرمال سالین در 5 DW درصد به همراه KCL 20meq/l می‌باشد.
درمان خوراکی دهیدراتاسیون:
دهیدراتاسیون خفیف تا متوسط ناشی از اسهال به‌طور خیلی مؤثری با یک محلول خوراکی ORS درمان می‌گردد.
کم آبی در اطفال-انواع دهیدراتاسیون در اطفال-درمان کم آبی در اطفال-تشخیص بیماری کودکان
اندیکاسیون‌های درمان وریدی:
1ـ دهیدراتاسیون شدید و شوک
2ـ کاهش سطح هوشیاری
3ـ عدم تحمل خوراکی و استفراغ شدید
4ـ ایلئوس به هر علتی
