آسم يك اختلال مزمن تنفسی كه از طريق حمله های ناگهانی و شديد تنگی نفس و ويزينگ مشخص می شود كه ناشی از تنگ شدن مجاری هوايی (برونكواسپاسم) و تورم لايه مخاطی بوده و منجر به توليد موكوس می شود. يك حمله ممكن است از چند دقيقه تا چند ساعت طول بكشد كه يا به صورت خود بخودی يا در پاسخ به درمان و داروها برطرف می شود و از بين می رود.اگرچه علت اصلی آسم ناشناخته است، ولی وجود يك محرك يا التهاب راه های هوايی باعث اسپاسم عضلات برونشيال (برونكواسپاسم)و در نتيجه انسداد راه های هوايي می شود كه خود باعث تورم غشاهای مخاطی و توليد بيش از حد موكوس می شود. در ادامه به مبحث نکاتی در مورد علائم بیماری آسم و درمان آن میپردازیم.
علت به وجود آمدن بیماری آسم
محرك های برونش كه می تواند آغاز كننده حمله های آسم باشد شامل: آلرژی های محيطي غذاها، شكلات، تخم مرغ، آجيل، صدف گرده گياهان، درختان،گل ها،هاگ ها می باشد. که برخی دیگر به شرح زیر می باشد:
- پرها:بالش ها،پشم،روكش های تخت از جنس كرك
- حيوانات:سگ، گربه، خرگوش، جوجه
- گرد و غبار از:فرش ها، جارو كردن، گردگيري، دستگاه هاي تهويه مطبوع و فيلترهاي كثيف كوره ها
- عوامل خانگي:واكس، مواد پاك كننده ، تينر نقاشي، رنگ، خوشبو كننده هاي منزل
- آب و هوا و درجه حرارت:آلودگي هوا، هواي خيلي گرم يا سرد، تغييرات فصلي، رطوبت يا خشكي بيش از حد هوا
- آلاينده هاي صنعتي:دود ناشي از چوب در بخاري هاي ديواري، گرد و غبار، فلزات و پنبه
- ساير علل:پودرها، عطرها، مصرف تنباكو (سيگار، پيپ)، اسپري هاي مو، خاك
- عفونت هاي تنفسي:سرماخوردگي، آنفولانزا، ويروس ها ،خستگي و فعاليت بيش از حد
- هيجانات:استرس و اضطراب
- افراد مسن:مصرف بتابلوكرها، حملات آسم را تشديد مي كند.
علائم و نشانه های آسم
علائم آسم به شرح زیر می باشد:
- ويزينگ (خس خس)
- بازدم طولاني
- تنگي نفس ( ديس پنه)
- خستگي جسمي زياد
- خلط فراوان وچسبنده
- سرفه
- تنفس هاي كوتاه و همراه با تلاش زياد
- تاكي پنه
- احساس تنگي در قفس سينه
- اضطراب
- تحريك پذيري
- بي قراري
عوارض بیماری آسم
عوارض بیماری آسم به صورت زیر می باشد:
- هيپوكسي
- محروميت از خواب
- ديس ريتمي قلبي ناشي از هيپوكسي
- تنگی نفس
- افراد مسن مستعد اختلال تنفسي و ديس ريتمي قلبي
عوارض خطرناك
- ايست تنفسي
- پنوموني
- آسم وضعيتي
درمان بیماری آسم
روش و نحوه درمان بیماری آسم مراحلی دارد که همگی باید توسط بیمار طی شود تا به بهبود برسد که این موارد در ادامه ذکر شده است:
تستهاي تشخيص آسم
- آزمايشات سرمي
- شمارش گلبول سفيد (WBC) براي تشخيص عفونت ها
- گازهاي خون شرياني (ABG) براي تعيين حجم اكسيژن خون و ارزيابي وضعيت هاي اسيديته (دفع دي اكسيد كربن)
- آزمايش IgE
- آزمايش پروفايل آلرژي و تجسس ماده حساسيت زا
- آزمايشات خلط
تست عملكرد ريه PFT
- براي ارزيابي درجه تنگ شدگي و انسداد راه هاي هوايي(برونكواسپاسم)
- عكس ساده ي قفسه ي سينه جهت كنترل پنوموني
مراحل درمان آسم و اختلال مزمن تنفسی
- نبولايزر (استفاده از بخور)
- تغذيه مناسب و رژيم متعادل
- مايعات خوراكي يا وريدي براي حفظ دهيدراتاسيون
- داروهاي برونكوديلاتورها مثل داروهاي استنشاقي آگونيست بتا داروهاي آنتي كولينرژيك براي كاهش دادن اسپاسم برونش ها
- اكسيژن تراپي
- كورتيكواستروئيدهابراي كاهش دادن پاسخ التهابي( به صورت خوراكي، وريدي يا استنشاقي)
- تئوفيلين و آمينوفيلينبراي شل كردن عضلات صاف
نکات مرتبط با بیماری آسم
- از بوييدن عطر و ساير مواد خوشبو جهت درمان استفاده نكنيد چرا كه آغاز كننده حملات آسم است.
- از مصرف كردن داروهاي آلرژي بدون نسخه (OTC) اجتناب كند.
- در زمان مصرف كورتيكواستروئيدها از مصرف شيريني زياد بپرهيزيد
- وزن بيمار بايد كنترل شود چرا كه چاقي علايم آسم را بدتر مي كند.
- در افراد ديابتي به علت مصرف كورتيكواستروئيدها، ميزان گلوكز افزايش مي يابد لذا تنظيم موقتي داروهاي ضد ديابت ضرورت دارد.
علائم و نشانه هايي كه بيمار بايد به پزشك و يا پرستار گزارش كند
- خلط سبز رنگ
- تب
- تنگی نفس
- اختلال مزمن تنفسی
- خستگي زياد
- احساس تنگي در قفسه سينه كه به درمان دارويي پاسخ نداده است
- تغييير در وضعيت ذهني بيمار
- خلط سبز رنگ
- تب
- خستگي زياد
- احساس تنگي در قفسه سينه كه به درمان دارويي پاسخ نداده است
- تغييير در وضعيت ذهني بيمار
برونكواسپاسم
