هورمون های زنانه در رشد، تولید مثل و سلامت عمومی جنسی نقش حیاتی دارند. سطح هورمون جنسی در طول زمان تغییر می کند، اما بیشترین تغییرها هنگام بلوغ، بارداری و یائسگی اتفاق می افتد.در این مقاله، به انواع هورمون های جنسی زنانه،نقش و چگونگی تاثیر آنها در بدن زن می پردازد.

استروژن (Estrogen)

به دسته‌ای از هورمون‌ها شامل استریول، استرادیول و استرون اطلاق می‌شود که در بدن خانم‌ها تولید می‌شوند. استروژن در خانم ها در سیکل طبیعی تخمدان، در مرحله فولیکولی از تخمک آزاد می شود.این هورمون باعث رشد دستگاه تولید مثلی زن و ایجاد صفات زنانه مثل بزرگ شدن سینه‌ها در جنس مونث و داشتن صدای ظریف زنانه می‌شود.

میزان ترشح این هورمون در دوران کودکی بسیار کم است و در هنگام بلوغ ترشح آنها زیاد می‌شود و موجب بروز صفات جنسی در خانم ها می شود.استروژن‌ها همچنین موجب افزایش فعالیت استخوان‌سازی می شوند و توزیع چربی را در بدن به فرم زنانه (بیشتر در سینه‌ها، باسن و ران‌ها) درمی‌آورند.

استروژن در جدار رحم باعث رشد و پرخونی آندومتر (دیواره داخلی رحم) می شود همچنین در هیپوتالاموس میزان آزاد شدن هورمون محرک غدد جنسی را کاهش داده و موجب کاهش آزاد شدن FSH و LH از غده هیپوفیز می شود.

افزایش استروژن باعث تحریک و آزادسازی اندورفین می شود که سطح انرژی را بالا می برد و خلق و خو را بهتر می کند. بعد از یائسگی تقریبا هیچ استروژنی در بدن تولید نمی‌شود، بنابراین فعالیت استخوان‌سازی در بدن بسیار کاهش می‌یابد. این حالت اگر شدید باشد، منجر به بروز پوکی استخوان در سنین بعد از یائسگی در زنان می‌شود.

کاهش وزن ناگهانی، انجام تمرینات سخت ورزشی و اختلال در عملکرد غده تیروئید از دیگر علل کاهش هورمون استروژن در زنان است.مصرف میوه‌هایی مانند انواع توت، سیب و دانه‌هایی مانند بذر کتان نیز حاوی استروژن بوده و در افزایش این هورمون در خون نقش دارد.

اثرات هورمونی در اندازه و سایز سینه دختران

پروژسترون (Progesterone)

پروژسترون هورمونی است که به مقدار اندک از غدد فوق کلیه و بیشتر از جسم زرد در تخمدان ترشح می شود. پروژسترون موجب رشد و بازسازی پوشش داخلی رحم شده و رحم را برای جایگزینی تخمک بارور شده آماده می کند. پس از تخمک گذاری سطح پروژسترون در پلاسما افزایش می یابد؛ جسم زرد مقدار زیادی پروژسترون تولید و ترشح می نماید.

درصورتی که عمل لقاح صورت نگیرد جسم زرد تخریب می شود؛ بنابراین از بین رفتن جسم زرد که منبع اصلی تولید پروژسترون است، موجب افت سطح پروژسترون خون خواهد شد که این امر شروع خونریزی قاعدگی را به دنبال خواهد داشت.در واقع  تخمک بارور نشده باعث پایین آمدن سطح هورمون های استروژن و پروژسترون می شود.

این نشانه ای از شروع قاعدگی است. همچنین در زنان مبتلا به فقر پروژسترون، احتمال چاقی شکمی در ناحیه شکم یا کاهش حافظه و دیگر علائمی مانند عفونت ادراری، درد مفاصل، ایجاد فیبروم و تغییر اشتها افزایش پیدا می‌کند.تحقیقات نشان می‌دهد، استرس یکی از دلایل کاهش ترشح پروژسترون و اختلال در تخمک گذاری است.

• پس از تخمک گذاری، بارداری، کیستهای تخمدان، پرکاری قشر غده فوق کلیوی، هیپرپلازی ارثی آدرنال، تومورهای بیضه، کارسینومای تخمدان، حاملگی مول افزایش میزان پروژسترون مشاهده می شود.
• درپره اکلامپسی، مسمومیت حاملگی، سقط، نارسایی جفتی، مرگ جنین، نئو پلاسم تخمدان، آمنوره و کاهش عملکرد تخمدان و بارداری خارج رحمی کاهش میزان پروژسترون روی می دهد.

نقش هورمون های زنانه در میل جنسی

استروژن، پروژسترون و تستوسترون همگی بر میل جنسی و تحریک پذیری تأثیر دارند. داشتن سطح بالای استروژن در بدن، باعث روان تر بودن واژن و افزایش میل جنسی می شود. اما افزایش پروژسترون ممکن است باعث کاهش میل جنسی شود

کم کاری تیروئید می تواند سطح استروژن و تستوسترون را در زنان کم کند و سن باروری در زنان را کاهش دهد.در موارد بسیار نادری نیز ممکن است منجر به   ناباروری زنان شود.

هورمون FSH

هورمون محرک فولیکول از غده هیپوفیز مغز ترشح میشود و ترشح ان با میزان استروژن خون نسبت عکس دارد . در ابتدای دوره ماهیانه که مقدار استروژن خون کم میشود میزان ان شروع به افزایش میکند .

البته این اثر تنظیمی شرایط و حالات مختلف دارد که از حوصله این بخش خارج است ولی کلا باید بدانید که وقتی تخمدان به خوبی قعالیت نمی کند بدن برای تحریک تخمدان FSH بیشتری تولید میکند و لذا میزان این هورمون در بدن بالا می رود تا جایی که در زنان بعد از یائسگی که تخمدان اصلا نمی تواند تخمک تولید کند میزان این هورمون بسیار بالاتر است

هورمون LH

این هورمون نیز از غده هیپوفیز مغز ترشح میشود و موحب ترشح پروژسترون از تخمدان می گردد.

از طرف دیگروقتی اندازه تخمک به حد مطلوب می رسد و استروژن بیشتری تولید میکند افزایش ناگهانی این هورمون LH موجب اغاز فرایند ازاد شدن تخمک میگردد.

تستوسترون (Testosterone)

این هورمون در زنان به عنوان پیش ساز استروژن عمل می کند. در زنان قبل از سن یائسگی بیشتر تستوسترون در تخمدان ها و مقدار کمی از آن در غده آدرنال و بافت های محیطی ساخته می شوداما بعد از سن یائسگی مقدار تولید آن در تخمدان کاهش می یابد .

افزایش سطح سرمی تستوسترون سبب کاهش سطوح سرمی LH می‏شود در حالیکه کاهش تستوسترون سرم منجر به افزایش LH سرم خواهد ‏شد.

تولید بیش از حد این هورمون در زنان در تومور تخمدان، آدرنال و هیپر پلازی غده فوق کلیوی، تومور تروفوبلاستیک، تخمدان پلی کیستیک مشاهده می گردد که موجب مردانگی می شود و به صورت آمنوره و هیرسوتیسم (رشد زیاد موهای بدن) ظاهر می شود.

https://www.instagram.com/tebline24/