نبض شناسی

نبض یکی از مهمترین ابزار تشخیص بیماریها در طب سنتی است و داشتن مهارت در تشخیص نبض و مزاج شناسی برای یک طبیب و معالج بسیار ضروری است.در ادامه مقاله نبض شناسی سایت اطلاعات پزشکی طب لاین با زبانی ساده و به صورت علمی درباره مهارت های شناخت ضربان نبض صحبت خواهیم کرد. با اندکی توجه و تمرین  شما خواهید توانست در نبض شناسی مهارت پیدا کنید. البته برای فهم اصطلاحات قانون اعضای مفرد توضیحاتی لازم است. در قانون اعضای رئیسه قلب کبد ومغز هستند که به ترتیب مراکز عضلات، غدد و اعصاب می باشند. مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض

قانون اعضای رئیسه قلب در طب سنتی

هریک از این اعضای رئیسه دو ارتباط دارد و در مجموع شش ارتباط و در واقع شش نوع مزاج شکل میگیرد. نحوه تشخیص و بررسی این شش مزاج را با ما در مقاله نبض شناسی سایت اطلاعات پزشکی طب لاین بخوانید. اگر به خواندن مقالات علمی بیشتری درباره طب سنتی طلاقه دارید بهتر است به دسته بندی مربوط به علم طب سنتی در طب لاین 24 مراجعه کنید.

1. اگر اعصاب با غدد ارتباط داشته باشند تحریک اعصابی غدی(ترگرم)
2. اگر اعصاب با عضلات ارتباط داشته باشند تحریک اعصابی عضلانی(تر سرد)
3. اگر غدد با اعصاب در ارتباط باشند تحریک غدی اعصابی(گرم تر)
4. اگر غدد با عضلات در ارتباط باشند تحریک غدی عضلانی(گرم خشک)
5. اگر عضلات با غدد در ارتباط باشند تحریک عضلانی غدی(خشک گرم)
6. اگر عضلات با اعصاب در ارتباط باشند تحریک عضلانی اعصابی(خشک سرد)

مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض

نظریه قانون اعضای مفرد و نبض شناسی

طبق نظریه قانون اعضای مفرد بیماریها بعلت غلبه یکی از مزاجهای ششگانه در بدن بوجود می آیند. نبض وسیله ای است که با آن  میتوان  تشخیص داد که کدامیک از این مزاجها در بدن غلبه کرده است. هریک از این مزاجها تأثیری جداگانه بر حرکت نبض دارند وبه آسانی قابل تشخیص هستند.

در ابتدا نبض مفرد و بعد از آن نبض مرکب را باید تشخیص داد. نبض قانون اعضای مفرد بسیار ساده و در میدان عمل بسیار کارآمد است. با این روش نباضی معالج اعتماد به نفس پیدا خواهد کرد و پیچیدگی هایی که در دیگر کتب طبی باعث سرگردانی شده، دیگر وجود ندارند. این نوع نبض شناسی رموز خاص خود را دارد ولی برای شروع از این نوع بیان ساده تر نخواهید دید.

تشخیص نبض در قانون اعضای مفرد

درقانون اعضای مفرد، تشخیص نبض به سه قسم تقسیم می شود، که هر یک از این موارد میتواند در درمان و البته تشخیص بیماری ها موثر باشد. در خصوص نبض شناسی نکته هایی وجود دارد که در ادامه مقاله نبض شناسی سایت اطلاعات پزشکی طب لاین در باره آنها نیز صحبت خواهیم کرد.نبض ها به سه قسم عضلانی(مشرف)، غدی(معتدل)، اعصابی(منخفض) تقسیم میشوند. به اختصار درباره هرکدام بخوانید:

• نبض عضلانی: آن نبضی است که با دست گذاشتن بغیرازفشاریا فشاربسیارکم احساس شود.
• نبض اعصابی : آن نبضی است که با فشارزیاد به پائین و بالای استخوان احساس شود.
• نبض غدی: آن نبضی است که درمیان مشرف ومنخفص احساس می­شود.

نکته هایی درباره تشخیص نبض در طب سنتی

در ابتدا باورداشتن آنچه بیان  میشود بسیارضروری است. اگر شما به طب سنتی و مزاج شناسی اعتقادی ندارید پس بهتر است دست از تحقیق و تفحص در این مورد بردارید و به خواند اطلاعات و مقالات علمی بپردازید. ثانیاً قبل از همه، سه مقام نبض را تعیین کنید. (این حالت مفرد نبض است.) بعد از آن درحالت مرکب آنها توجه کنید. برای موفق شدن درامر درمان، دانستن سه مقام نبض اهمییت بسیاردارد. همراه با گرفتن نبض بر رنگ قاروره، براز، رنگ بدن و زبان و کیفیت جسمانی نیز توجه کنید تا تشخیص درست صورت گیرد.

مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض

شرایط نبض که هنگام  گرفتن محسوس می­شوند

شرایط نبض که هنگام  گرفتن محسوس می­شوند عبارتند از مقام نبض، مقدار نبض، حجم نبض، حرکت نبض، قرع نبض و قوام نبض. در ادامه مقاله به تشریح هر یک از شرایط گرفتن نبض در مزاج شناسی میپردازیم. امیدواریم که بتوانیم قدمی در زمینه شناساندن بدن انسان به علاقه مندان به این حوزه انجام داده باشیم.

تشریح مقام نبض در نبض شناسی

با دست گذاشتن بر نبض بیمار یا با فشار کم و یا با فشار زیاد ضربه های آن احساس می­شود، ما اظهار این حالت را مقام نبض نامگذاری کرده­ ایم. درطب اسلامی ویونانی نبض ازنظرمقام ومکان به مشرف منخفض  ومعتدل تقسیم می­شود.

تشریح مقدار نبض در طب سنتی

مراد از مقدار، مشخص کردن طول،عرض وعمق می­باشد لیکن در اینجا مراد ازمقدار نبض تنها تشخیص دادن طولانی یا کوتاه بودن آن است. بالا بودن یا عمق داشتن ارتباط با مقام نبض دارد، مقدار نبض درطب یونانی به نام های طویل، قصیر و معتدل یاد میشوند. اما هرکدام از این عبارات به چه معناست؟ معیار سنجش مقدار نبض چیست؟

1. مقدار نبض طویل(دراز): نبضی است که به نسبت نبض معتدل، طول بیشتری داشته باشد در قانون به این نبض عضلانی  می­گویند.
2. مقدار نبض قصیر(کوتاه): این  نبض متضاد نبض طویل است؛ با دوانگشت به مشکل احساس می­شود، این نبض اعصابی است.
3. مقدار نبض معتدل: این نبض در میان طویل وقصیراحساس می­شود.

آموزش آنلاین دوران سالمندی و مراقبت از سالمند

معیار سنجش مقدار نبض در نبض شناسی

چون ابزار تشخیص نبض انگشتان دست می­ باشند به همین خاطر برای تشخیص، انگشتان معیار تشخیص می­ باشند وهر چهار انگشت برای این مقصد استعمال می­شوند، اگر طول نبض تا چهار انگشت یا از آن نیز بگذرد ما به چنین نبضی طویل میگوییم و اگر طول آن  تا سه انگشت باشد این نبض معتدل و اگرازسه انگشت کمتر باشد نبض قصیر است. اطلاعات پزشکی طب لاین همراه شما برای ارائه بروزترین مطالب پزشکی تخصصی در تمامی زمینه ها.

مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض

• عریض: نبضی است که نسبت به نبض معتدل با عرض بیشتری احساس شود، به آن نبض اعصابی می­گویند. که به علت رطوبت و ۀب و هوا ممکن است اتفاق بیوفتد.
• ضیق (تنگ): ای ننبض بیانگر تنگی شریان است وبه آن نبض غدی گفته می­شود. این نوع نبض ممکن است به علت خشکی و یا حرارت بوجود بیاید.
• معتدل آن است که درمیان عریض وضیق احساس شود. به این نبض عضلانی گفته می­شود.

چگونه نبض را بسنجیم

برروی نبض چهار انگشت خود را به گونه ای بگذارید که آنها برسرخود بایستند یا بعبارت دیگرسرانگشتان،نبض را احساس کنند. اگرعرض نبض از نصف سرانگشت بیشتر باشد نبض عریض است و اگر تا نصف است معتدل و اگر از نصف کمتر باشد یا یک چهارم، پس آن نبض ضیق است. مزاج شناسی راه اصلی تشخیص و درمان بسیاری از بیماری هاست.

مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض

تشریح حجم نبض

وقتی که ما نبض بیمار را میگیریم یا آن نبض حجیم محسوس می­شود یا بسیار باریک یا در میان آن دو. در قانون به آن حجم نبض گفته می­شود.

• نبض حجیم: نبضی است که اجزای آن نبض از نبض شخص معتدل از نظرقطری، بزرگترمحسوس شود. این نبض بعلت ازدیاد رطوبات حجیم می­شود و بسیار قطور معلوم می­گردد. این نبض اعصابی است.
• نبض باریک: نبضی است که اجزاء آن به نسبت نبض معتدل کمترمحسوس شوند. این نبض حرارت را اظهار می کند.
• نبض معتدل: نبضی است که درمیان حجیم وباریک محسوس شود. این نبض اعتدال درحرارت و رطوبت را اظهار می­کند.

مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض

تشریح قرع (ضربه) نبض

وقتی که ما دست بر نبض بیمارمی­گذاریم، نبض کم یا بیش برسرانگشتان ضربه می­زند، احساس کردن ضربه های نبض را قرع نبض می­گویند.

• قوی: نبضی است که بر گوشت سرانگشتان با چنان قوتی ضربه می­زند که اثر آن تا عمق سرانگشتان احساس  می­شود؛ چنین نبضی بر قوی بودن قوت حیوانی دلالت دارد، در قانون اعضای مفرد به آن نبض عضلانی گفته  می­شود.
• معتدل: آن است که درمیان قوی و ضعیف ضربه بزند.

معیارسنجش ضربه نبض در مزاج شناسی

چهار انگشتر را روی نبض بگذارید ومشخص کنید که نبض با چه قدرتی به سرانگشتان ضربه می­زند و انگشتان را به عقب می­راند. همین قرع نبض است. اطلاعات پزشکی طب لاین همراه شما در آموزش طب سنتی و تمرین نبض شناسی در مزاج شناسی.

مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض

تشریح حرکت نبض

وقتی که دست بر نبض بیمار بگذاریم حرکت نبض،سرعت یا کندی حرکت آن به آسانی با انگشتان احساس  می­شود وآن سه نوع دارد: سریع،بطی و معتدل . درباره هرکدام از این موارد به صورت جداگانه در ادامه مقاله نبض شناسی طب سنتی اطلاعات پزشکی طب لاین صحبت خواهیم کرد.

• سریع :نبضی  است که در حرکت سرعت داشته باشد. این نبض ازدیاد گازاسیدکربنیک (ترشی) را دربدن آشکارمی­کند و به آن نبض عضلانی گفته می­شود.
• بطی(کند): نبضی است که مخالف سریع باشد .

تشریح قوام نبض (سختی ونرمی شریان)

این نبض حالت شریان را اظهار می­کند یعنی از آن سختی و نرمی نبض مشخص می­گردد­ و آن به سه قسم تقسیم میشود. ین سه قسم  صلب ، لین و معتدل هستند. در ادامه مقاله نبض شناسی اطلاعات پزشکی طب لاین به بررسی تخصصی نبض شناسی میپردازیم.

• صلب: نبضی است که از فشاردادن با انگشتان، سختی آن احساس شود. این خشکی بدن وکثرت سودا را اظهارمی­کند.درقانون این نبض عضلانی است.
• لین: نبضی است که متضاد صلب باشد و دلیل بر زیاد ی رطوبات است و نبض اعصابی گفته می­شود.
• معتدل: نبضی است که درمیان صلب ولین احساس شود.

معیار سنجش قوام نبض

برنبض انگشت گذاشته جسم نبض را احساس کنید وسعی کنید که این را بفهمید که بر جسم شریان به آسانی فشار وارد می­شود یا خیر.این نکته را بخاطر بسپارید که این نبض (قوام)، برای فهمیدن وسنجیدن سختی، نرمی و اعتدال نبض است.

مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض

جدول مزاج شناسی در طب سنتی و نبض شناسی

مزاج-طبایع-انواع نبض-تشخیص بیماری از طریق نبض