دستگاه عصبی بدن انسان عبارت است از مغز، نخاع، دستگاه های حسی و تمامی اعصابی که این اندام ها را به دیگر مناطق بدن متصل می کنند. این اندام ها به همراه یکدیگر مسئول کنترل بدن و ارتباط بین مناطق مختلف آن می باشند. مغز و نخاع مرکز کنترل که با نام دستگاه عصبی مرکزی بدن انسان (CNS) شناخته می شود را تشکیل می دهند. اعصاب حسی و اندام های حسی در دستگاه عصبی محیطی (PNS) نیز شرایط درون و بیرون بدن را تحت نظر داشته و اطلاعات مربوط به آن را برای دستگاه عصبی مرکزی ارسال می کنند. گروه کادر درمان پرستاری و متخصصین علوم پزشکی طب لاین می تواند شما را در مباحث پزشکی و پرستاری راهنمایی کنند. در ادامه به مبحث نکاتی در مورد آناتومی سیستم عصبی میپردازیم.
آناتومی سیستم عصبی
دستگاه عصبی بدن انسان سه عمل اصلی را انجام میدهد:
حس
عملکرد حسی دستگاه عصبی عبارت است از جمع آوری اطلاعات از گیرنده های حسی که وضعیت داخل و خارج بدن را درک می کنند. سپس این اطلاعات به وسیله ی عصب ها و نورون های آوران و به منظور پردازش بیشتر به دستگاه عصبی مرکزی (CNS) مخابره می شوند.
هماهنگی
عمل هماهنگی نتیجه ی عبور مقادیر زیادی از اطلاعات حسی از درون دستگاه عصبی مرکزی در هر زمان می باشد. این اطلاعات بررسی شده، با یکدیگر مقایسه می شوند و سپس برای تصمیم گیری مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین ممکن است این اطلاعات در حافظه ذخیره شده و یا به دست فراموشی سپرده شوند. عمل هماهنگی در بخش ماده ی خاکستری مغز و نخاع صورت گرفته و توسط نورون های رابط انجام می شود. تعداد زیادی از نورون های رابط همراه با هم کار کرده و شبکه های پیچیده ای را ایجاد می کنند که این قدرت پردازشی را ایجاد می کند.
حرکت
زمانی که شبکه ی نورون های رابط در دستگاه عصبی مرکزی اطلاعات حسی را پردازش کرده و در مورد پاسخ مناسب تصمیم گرفتند، نورونها را تحریک می کنند. نورون های وابران (که با نام نورون های حرکتی نیز شناخته می‌شوند)، سیگنال های عصبی را از ماده‌ی خاکستری دستگاه عصبی مرکزی و از طریق اعصاب دستگاه عصبی محیطی، به سلول های هدف منتقل می کنند. سلول‌های هدف ممکن است عضله ی صاف، قلبی، اسکلتی و یا بافت یک غده باشند. سپس سلول های هدف یک هورمون را ترشح کرده و یا بخشی از بدن را حرکت می دهند.
بخش های آناتومی سیستم عصبی
بافت عصبی
اکثر بخش‌های دستگاه عصبی از دو نوع سلول تشکیل شده است: نورون ها و سلول‌های نوروگلیا
نورون ها
نورون ها که با نام سلول‌های عصبی نیز شناخته می شوند، با انتقال سیگنال های الکتروشیمیایی با بخش‌های مختلف بدن ارتباط برقرار می کنند. نورون ها به دلیل داشتن زوائد سلولی بلند که از جسم سلولی آن ها منشعب می شوند نسبت به دیگر سلول های بدن متفاوت به نظر می رسند. زائده‌های انتقال‌دهنده‌ی بلندی به نام آکسون از جسم سلولی منشعب می شوند که سیگنال ها را به دیگر نورون ها و یا سلول های هدف منتقل میکنند.
سلول های نوروگلیا
نوروگلیا که با نام سلول گلیال نیز شناخته می شود، به‌عنوان سلول “کمک کننده” در دستگاه عصبی کار می کند. هر نورون در بدن تقریباً توسط 6 تا 60 سلول نوروگلیا احاطه شده است که وظیفه‌ی محافظت، تغذیه و عایق کردن آن را انجام می دهند.
مغز
مغز، اندام نرم و چین خورده با وزن حدود یک و نیم کیلوگرم در درون حفره‌ی سر جای گرفته و توسط استخوان های جمجمه محافظت می شود. تقریباً 100 میلیارد نورون در مغز وجود دارند که مرکز اصلی کنترل بدن را تشکیل می دهند. مغز و نخاع به همراه یکدیگر سیستم عصبی مرکزی را تشکیل می دهند که در آن اطلاعات مورد پردازش قرار گرفته و پاسخ مناسب ایجاد می شود. مغز، مرکز عملکردهای مهم مغزی مانند هوشیاری، حافظه، برنامه ریزی و اقدامات اختیاری، عملکرد های دیگر بدن مانند تنظیم تنفس، ضربان قلب، فشار خون و هاضمه را نیز کنترل میکند.
نخاع
نخاع یک دسته طولانی و نازک از نورون هاست که اطلاعات را در درون حفره ی ستون فقرات که از بصل النخاع شروع شده و تا ناحیه ی کمر ادامه دارد منتقل می کند. در ناحیه‌ی کمر، نخاع به دسته های مختلف عصبی به نام اعصاب دم اسبی (به دلیل شباهت ظاهری آن را دم اسب) منشعب می شود که تا استخوان خاجی و استخوان دنبالچه ادامه دارند. ماده ی سفید در نخاع به عنوان انتقال دهنده ی اصلی سیگنال های عصبی از مغز به بدن عمل می کند. ماده ی خاکستری نخاع وظیفه ی هماهنگی بین محرک ها و رفلکس ها را بر عهده دارد.
اعصاب
اعصاب به دسته هایی از آکسون ها در دستگاه عصبی محیطی (PNS) گفته می شود که به‌عنوان بزرگراه هایی برای اطلاعات عمل کرده و سیگنال های عصبی را بین مغز و نخاع و دیگر مناطق بدن جابجا می کنند. هر نورون عصبی در یک غلاف از بافت پیوندی به نام اندونوریوم پیچیده شده است. آکسون های مجزای هر نورون به گروه‌هایی به نام فاسیکل تبدیل شده و درون غلافی به نام پری نوریوم پیچیده می شوند. در نهایت تعداد زیادی از این فاسیکل ها در کنار هم قرار گرفته و توسط اپی نوریوم در بر گرفته می شوند و عصب کامل را تشکیل می دهند. پیچیده شدن اعصاب درون بافت پیوندی از آن‌ها محافظت کرده و سرعت انتقال پیام آن‌ها را نیز افزایش می دهد.
مایع مغزی نخاعی
فضای اطراف دستگاه عصبی مرکزی توسط مایع شفافی به نام مایع مغزی نخاعی پر شده است. این مایع توسط ساختارهای خاصی به نام شبکه کوروئید و از پلاسمای خون ساخته می شود. شبکه کوروئید دارای مویرگ های زیادی بوده که پلاسمای خون را فیلتر کرده و به مایع فیلتر شده اجازه‌ی ورود به فضای اطراف مغز را می دهد.
مایع مغزی نخاعی عملکردهای حیاتی مختلفی را برای آناتومی سیستم عصبی مرکزی انجام میدهد:
- مایع مغزی نخاعی، ضربات وارد شده را در بین مغز و استخوان جمجمه و در بین نخاع و استخوان ستون فقرات جذب می کند.
- مغز و نخاع درون مایع مغزی نخاعی شناور بوده و این امر موجب کاهش وزن آن‌ها می شود.
- مایع مغزی نخاعی به حفظ هومئوستازی مواد شیمیایی در دستگاه عصبی مرکزی کمک می کند.
طب لاین گروه کادر درمان بیماری و متخصصین علوم پزشکی و پرستاری :
گروه آموزشی علوم پزشکی ، کادر درمان پرستاری و روانشناسی طب لاین ،ارائه دهنده انواع پکیج های پزشکی ، پرستاری و داروشناسی با بهترین کیفیت میباشد.جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
اینستاگرام گروه کادر درمان بیماری با متخصصین علوم پزشکی و پرستاری طب لاین
