غده‌ی تیروئید یکی از غدد درون ریز بدن است که در بسیاری از عملکردها نقش اساسی دارد. از جمله عملکردهایی که تحت تاثیر مستقیم یا غیرمستقیم غده‌ی تیروئید قرار می‌گیرد شامل تنفس، ضربان قلب، سیستم عصبی مرکزی و محیطی، وزن بدن، قدرت عضلانی، چرخه قاعدگی در زنان، سطح دمای بدن، سطح کلسترول سرمی و بسیاری از عملکردهای دیگر در بدن می باشد. بیماری گواتر یکی از انواع اختلالات تیروئید و توصیف‌کننده غده تیروئید بزرگ شده است .
این بیماری ممکن است از نوع ساده باشد که طی آن این غده از حد نرمال بزرگ‌تر میشود یا ممکن است از نوع گره ای باشد، که طی آن گره‌های متعددی در تیروئید شکل می‌گیرند. گواتر گره ای خود به دو نوع گواتر سمی و غیرسمی تقسیم میشود. در گواتر سمی گره ای، هورمون تیروئید بیش از حد تولید شده و منجر به پرکاری میشود. اما در گواتر غیرسمی، هورمون تیروئید بیش از حد نرمال تولید نمی‌شود. به هرگونه بزرگ شدن تیروئید که با پرکاری یاکم کاری تیروئید همراه نبوده و به علت تغییرات التهابی با توپلاستیک نیز بوجود نیامده باشد گواتر ساده گفته میشود
علت گواتر
- علل ایدیوپاتیک(خودبخودی): اینحالت به خصوص در دختران جوان و زنان باردار در همه نقاط جهان به وفور دیده میشود
- کمبود يد
- اختلالات مادرزادی در سنتز و تولید هورمون ها
- علل دارویی PASA ، يد و… مواد لیتیوم فنيل ،بوتازون آنتی پیرین غذایی گواتروژن
- عوامل فوق هر یک به نوعی موجب می شود که غده تیروئید نتواند مقادیر کافی هورمون ترشح کند و لذا غده با بزرگ شدن و افزایش بافت فعال خود این نقص را جبران میکند. بزرگ شدن تیروئید سبب می شود که سنتز هورمون ها مطابق نیازهای بدن انجام شود مگر در مواردی که علت بیماری شدید بوده و سبب شود که علاوه بر گواتر کم کاری تیروئید نیز رخ دهد.
گواتر ساده
گواتر ساده در زنان ۷ تا ۹ برابر مردان شایعتر است که علت آن مشخص نمی باشد. علایم بالینی علایم بالینی یک گواتر ،ساده از مراحل زیر میگذرد :
- اغلب بيماران هیچ علامتی ندارند
- در موارد نادر علایم فشار بر حنجره یا مری وجود دارد که میتواند سبب اشکال در تنفس یا بلع شود
- فشار بر عصب راجعه و تغییر صدا که معمولا مختص سرطان است و در گواتر ساده به صورتی بسیار استثنایی ممکن است رخ دهد
- ندرتا گواترهای بزرگی که در پشت جناغ قرار دارند ممکن است علایم انسداد مدیاستن را بروز دهند در این موارد اگر بیمار دستهای خود را بالای سر ببرد دچار پرخونی ،صورت سرگیجه یا سنکوپ خواهد شد.
- اغلب زنانی که دچار گواتر ساده هستند از علایم فشار در ناحیه گردن درد گاهگاهی احساس چیزی گلو و سایر علایم غیر اختصاصی به خصوص هنگامیکه عصبانی هستند شاکی میباشند اما این امر اغلب جنبه روانی داشته و به علت فشار به بافتهای مجاور نمیباشد
- گواتر مولتی ندولار که سالها وجود داشته ممکن است به ندرت پرکار شود خصوصا اگر بیمار داروها یا مواد حاوی ید زیاد مصرف کند.
نکته:در بیماری که تیروئید وی قابل لمس بوده و علایم پرکاری یا کم کاری تیروئید نیز وجود ندارد یا آزمایشهای عملکرد تیروئید طبیعی است تشخیص گواتر ساده مطرح میشود
درمان گواتر ساده
1-در موارد نادری که علتی برای گواتر ساده وجود دارد باید علت را درمان کرد
2-اگر اندازه گواتر کوچک بوده و علایمی نیز وجود ندارد می توان دارویی تجویز نکرد
3-اگر لازم باشد که گواتر را کوچک کنیم، از مقادیر کافی هورمونهای تیروئید استفده میشود تا ترشح TSH متوقف شود. دارو با این دوز شروع شده و در صورت لزوم افزایش می یابد.
Levothyroxine (tab100 mcg) 200 mcg/day
این درمان به ندرت ممکن است قبل از ۳ ماه، سبب درمان قابل توجهی در اندازه گواتر گردد. توجه به این نکته ضروری است که مصرف نکردن یا مصرف کردن دوزهایی از هورمون تیروئید که موجب توقف ترشح TSH نشوند ،یکسان خواهد بود.
نکته تجویز هورمونهای تیروئیدی کنترااندیکاسیون(ممنوعیت) مطلق ندارد، اما در بیماران قلبی خصوصا آنهایی که آنژین(درد قفسه سینه) دارند و یا بیماران پیری که ممکن است ناراحتی قلبی نهفته داشته باشند بهتر است دارو با دوز کم شروع شده و به تدریج افزایش یابد.
4-بندرت گواترها نیازمند جراحی خواهند بود. جراحی شاید در موارد زیر انجام شود:
- وجود شواهد دال بر سرطان
- علایم فشار شدید و انسداد حنجره
- گواتر مولتی ندولر بزرگی که با درمان توقفی کوچک نشود و بیمار از لحاظ زیبایی و ظاهری مایل به جراحی باشد.
انواع تجهیزات پزشکی و پرستاری و سالمندی با مناسب ترین قیمت موجود است.تماس بگیرید.
https://www.instagram.com/tebline24/
