تیروئید (Thyroid) یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در قسمت جلوی گردن قرار دارد. این غده هورمون های تترایودوتیرونین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) را ترشح می کند تا در تنظیم و استفاده انرژی به بدن کمک کنند. تیروئید در واقع وظیفه تأمین انرژی برای تمام اعضای بدن، کنترل متابولیسم و عملکرد دستگاههای بدن مانند دستگاه گوارش و قلب را بر عهده دارد و بدون مقدار مناسب هورمونهای تیروئید، عملکردهای طبیعی بدن مختل می شوند. گروه کادر درمان پرستاری و متخصصین علوم پزشکی طب لاین می تواند شما را در مباحث پزشکی راهنمایی کنند. در ادامه به مبحث نکاتی در مورد تفاوت کم کاری و پرکاری بیماری تیروئید میپردازیم.
تفاوت کم کاری و پرکاری تیروئید
در پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism) این هورمونها بیش از حد تولید شده و در کم کاری تیروئید (Hypothyroidism) به اندازه کافی تولید نمی شوند. تشخیص این دو مشکل تیروئید و درمان علت زمینه‌ای آن می تواند علائم را تسکین داده و از بروز عوارض جلوگیری کند.
عواملی که باعث پرکاری تیروئید می شود
عوامل زیادی می تواند باعث پرکاری تیروئید شود. بیماری گریوز، یک اختلال خود ایمنی و شایعترین علت پرکاری تیروئید است. در این اختلال، آنتی بادیها برای ترشح بیش از حد هورمون تیروئید (Thyroid) تحریک می شوند. این بیماری در زنان شایعتر از مردان بوده و ریشه ژنتیکی دارد.
دلایل پرکاری تیروئید عبارتند از:
- وجود ید اضافی در بدن (ماده اصلی در ترشح هورمونها)
- تیروئیدیت، یا التهاب تیروئید که باعث ترشح هورمونها از غده میشود.
- وجود تومور در تخمدان یا بیضه
- وجود تومورهای خوش خیم غده تیروئید یا غده هیپوفیز
- مصرف مقادیر زیاد تترایودوتیرونین از طریق مکمل‌های غذایی یا دارو
علائم پرکاری تیروئید
وجود مقادیر بالای یکی از هورمونهای تیروئید و یا هر دوی آنها می تواند باعث افزایش متابولیسم بدن ( فوق متابولیک) شود. در این حالت فرد ممکن است ضربان قلب بالا، فشار خون بالا، تعریق زیاد، لرزش دست و عدم تحمل در برابر گرما را تجربه کند. پرکاری تیروئید همچنین باعث حرکات بیشتر روده، کاهش وزن و چرخه قاعدگی نامنظم در زنان می شود. در این حالت غده تیروئید ممکن است به صورت گواتر (متقارن یا یک طرفه) متورم شده و چشم ها (در بیماری گریوز) کاملا برجسته به نظر برسند.
علائم دیگر پرکاری تیروئید عبارتند از:
- افزایش اشتها
- عصبی بودن
- بی قراری
- عدم تمرکز
- ضعف
- ضربان قلب نامنظم
- مشکل خوابیدن
- موهای نازک و شکننده
- بیماری دستگاه گوارش
- ریزش مو
- تهوع و استفراغ
- رشد پستان در مردان
اما در صورت مشاهده علائمی مانند سرگیجه، بیماری دستگاه گوارش ، از دست دادن هوشیاری و ضربان سریع و نامنظم قلب فورا به پزشک مراجعه کنید. پرکاری تیروئید در مواردی ممکن است به سکته مغزی و همچنین نارسایی قلب نیز منجر شود. در درمان این بیماری که با استفاده از ید رادیواکتیو انجام میشود، سطح هورمون تیروئید (Thyroid) برای همیشه پایین نگه داشته میشود.
عواملی که باعث کم کاری تیروئید می شود
شیوع کم کاری تیروئید نیز مانند پرکاری تیروئید در زنان بیشتر از مردان بوده و با وجود اینکه معمولاً افراد بالای 60 سال را درگیر میکند، اما در هر سنی ممکن است بروز کند. علت شایع کم کاری تیروئید، یک بیماری خود ایمنی با عنوان «تیروئیدیت هاشیموتو» است که در آن به غده تیروئید حمله میشود و با ایجاد یک التهاب مزمن، میزان عملکرد تیروئید کاهش می یابد.
علائم و نشانه های کم کاری تیروئید
نشانه‌های کم کاری تیروئید در افراد مختلف، متفاوت است، زیرا شدت بیماری بر نوع علائم و زمان مشاهده آنها تأثیر می‌گذارد. علائم اولیه این بیماری شامل افزایش وزن و خستگی بوده و در اکثر افراد طی سالهای متمادی به تدریج پیشرفت میکند. علائم و نشانه‌های دیگر کم کاری تیروئید به صورت زیر هستند:
- خستگی
- افسردگی
- یبوست
- احساس سرما
- پوست خشک
- افزایش وزن
- ضعف عضلانی
- تعریق کم
- کاهش ضربان قلب
- افزایش کلسترول خون
- درد و سفتی مفاصل
- موهای خشک و کم پشت
- حافظه ضعیف
- مشکلات باروری یا تغییرات قاعدگی
- درد، سفتی و حساسیت عضلانی
- گرفتگی صدا
- صورت پف کرده و حساس
تشخیص این بیماری از طریق آزمایش خون و یا پس از شروع علائم صورت می گیرد. در بیشتر درمانها، هورمونهایی در بدن جایگزین شده و به عملکرد طبیعی بدن کمک می کنند.
طب لاین گروه کادر درمان و متخصصین علوم پزشکی و پرستاری و داروشناسی :
گروه آموزشی علوم پزشکی ، کادر درمان پرستاری طب لاین ،ارائه دهنده انواع پکیج های پزشکی ، پرستاری و داروشناسی با بهترین کیفیت میباشد.جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
اینستاگرام گروه کادر درمان متخصصین علوم پزشکی و پرستاری طب لاین
