مهم‌ترین معیار برای بررسی سلامتی قلب عروق کودکان و نوزادان و تشخیص بیماری قلبی در کودکان، بررسی رشد آنها است. برخی نشانه ها میتوانند از علائم وجود بیماری قلبی در کودکان باشد. این موارد از جمله سوفل قلب، سیانوز، طپش قلب، خستگی یا تعریق به‌خصوص حین تغذیه، درد سینه، تاکی‌کاردی، اختلال رشد، FTT ، تاکی‌پنه و سنکوپ میتوانند شما را نسبت به وجود بیماری قلبی در کودکان هشدار دهد. ما در ادامه مطلب علائم بیماریهای قلبی در کودکان در تلاش هستیم تا اطلاعات کافی را در باره بیماری های قلبی، معاینه قلبی کودکان و علل احتمالی وجود این عارضه ها در اختبار شما قرار دهیم. با سایت اطلاعات پزشکی طب لاین، جامع ترین و پویاترین سایت اطلاعات پزشکی همراه باشید.
بیماری قلبی کودکان و سندروم ها
در سندروم تریزومی 21 مهم‌ترین اختلال قلبی که در کودکان مبتلا شایع است، اندوکاردیال کوشن defect است. که ناشی از نقص بالشتک آندوکارد میباشد. در سندروم های تریزومی 13 و 18 اختلال قلبی ASD، VSD، PDA و PS شایع است. در تریزومی 13 بیماری قلبی دکستروکاردی هم دیده میشود اما در تریزومی 18، بیماری قلبی PS در کودکان شایع‌تر است. سندرم ترنر عموما همراه با بیماری قلبی کوارکتاسیون آئورت، استنوز آئورت و تنگی محیطی شریان ریوی در کودکان است. بیماران ترنری فشار خون بالا دارند و همین موضوع موجب ایجاد بیماری های قلبی به ویژه در کودکان مبتلا به سندرم تنر میشود.
سندرم مارفاندر کودکان عموما با نارسایی آئورت و میترال قلب و همچنین دیکسیون آئورت همراه است. سندرم ویلیامز تنگی فوق دریچه‌ای آئورت و تنگی محیطی شریان ریوی (اختصاصی) را به همراه دارد. در این بیماری قلبی کودکان دریچه آئورت به جای اینکه سه لتی باشد، دولتی است و برخی لت ها با هم تداخل پیدا میکنند.
سندرم جنین الکلی که نوع خفیف و شدید دارد معمولا همراه با بیماری قلبی VSD و ASD در کودکان مبتلا به این سندرم است. توبروس اسکلروز که یک اختلال ژنتیکی اتوزومال غالب است و چند ارگان از جمله پوست، مغز، چشم، کلیه، قلب و ریه را درگیر می‌کند. موجب بیماری قلبی تومور رابدومیوم میوکارد در کودکان میشود. (این علائم پیش از معاینه قلب کودکان در سونوگرافی جنینی نیز قابل مشاهده است. سندروم دوشن در کودکان موجب اختلال قلبی کاردیومیوپاتی میشود. که با انجام معاینه قلبی کودکان قابل تشخیص میباشد.
در سندروم نوروفیبروماتور وجود تنگی دریچه ریوی (PS)، کوآرکتاسیون آئورت بسیار شایع است. برای درمان این عارضه ناشی از سندروم نوروفیبروماتور باید پزشک متخصص بررسی شرایط و علائم را با توجه به سن نوزاد انجام دهد.
چند نکته درباره معاینه فیزیکی قلب و عروق کودکان
فشار نبض Wide یعنی اینکه اختلاف فشار سیستول و دیاستول بیش از 50mmHg باشد یا اختلاف سیستول و دیاستول از نصف سیستول بیشتر باشد. علل وجود نبض Wide عبارت است از:
- PDA (به علت افت زیاد دیاستول)
- تنه شریانی مشترک مثل یک PDA بزرگ است و افت زیاد فشار خون در دیاستول وجود دارد و تنها بیماری سیانوتیک قلب است که نبض‌های پر وجود دارد.
- مالفورماسیون شریانی وریدی (به علت افت دیاستول و افزایش سیستول)
- نارسایی آئورت (نبض کوریگان به علت آن است که هم حجم ضربه‌ای زیاد میشود و هم دیاستول افت می‌کند)
- آنمی (به علت افزایش سیستول)
- تب (به علت وازودیلاتاسیون و افت دیاستول)
نکات مهم در معاینه
اندازه‌گیری نبض نیز در تشخیص و معاینه بیماری های قلبی کودکان و نوزادان مهم است. گاهی فشار نبض خیلی ضعیف یا Narrow میباشد، یعنی اختلال سیستول و دیاستول خیلی کم است که به دلیل کاهش قدرت انقباضی قلب است. علل آن عبارتند از AS و CHF و تامپوناد قلبی. برای اطلاع بیشتر درباره انواع بیماری های قلبی عروقی و علائم بیماری قلبی در کودکان . نوزادان دریافت نکات مهم در این زمینه به مطالب آموزشی قلب و عروق سایت پویای اطلاعات پزشکی طب لاین مراجعه کنید.
نکته مهم درباره معاینه بیماری قلبی در کودکان و نوزادان: تعداد ضربان قلب نرمال در نوزادان حدود 120 ضربه است که در 6 تا 3ماهگی کمی افزایش می‌یابد. این افزایش ضربان قلب به علت زمان ایجاد آنمی فیزیولوژیکمیباشد. بعد از سه تا شش ماهگی تعداد ضربان قلب به تدریج کاهش خواهد یافت و در زمان بلوغ به حد 80 بار در دقیقه می‌رسد. طیف ضربان قلب در هر سنی 30/min از حد متوسط بالاتر و پایین‌تر میباشد. تعداد ضربان قلب در دقیقه بر فشار خون کودک نیز تاثیر گذار میباشد.
نکته اندازه گیری فشار خون در بیماری قلبی کودکان
فشار نرمال خون در سنین مختلف، متفاوت است اول باید فشار بازوی راست را اندازه گرفته اگر بالا بود باید سمت چپ برای اندازه گیری فشار خون مورد آزمایش قرار گیرد. در نهایت اندام تحتانی برای رد کوارکتاسیون آئورت چک گردد. اندازه Cuff فشارسنج باید طوری باشد که 90٪ طول بازو و 100ـ80 درصد دور بازو را پوشش دهد.
در حال حاضر مقایسه 02Sat بازوی راست و اندام تحتانی توسط پالس اکسی‌متری جهت تشخیص ضایعات وابسته به PDA و ورود خون غیراشباع از طریق آن توسط شنت راست به چپ، به‌عنوان یک تست روتین بیماریابی جهت R/O بیماریهای مادرزادی قلبی در نوزادان و کودکان استفاده می‌گردد.
نکات معاینه قلب کودکان از روش مقایسه 02Sat
- هر زمان دیستال به یک دریچه فشار بالا باشد آن دریچه زودتر بسته میشود.
- هرجا یک دریچه تنگ باشد دیرتر بسته میشود.
- در زمان بسته شدن دریچه‌های فوق‌العاده تنگ صدای ضعیف‌تری ایجاد میشود.
- زمانی سیانوز مرکزی دیده میشود که هموگلوبین غیراشباع به عدد 5g/dl برسد یا Saturation از 85 درصد به پایین‌تر افت نماید. باید دقت گردد که سیانوز دور لب به‌خصوص در بیشتر شیرخواران رنگ‌پریده، یافته‌ای شایع به‌خصوص در وضعیت سرما میباشد.
- در آکروسیانوز (سیانوز محیطی)، 02 Saturation نرمال است، ولی خونرسانی انتهاها کم بوده و برداشت 02 بالا می‌رود.
- در معاینه باید به طحال دقت کرد. اگر در کودکی که درگیری قلبی دارد، طحال بزرگی وجود داشت، احتمال آندوکاردیت عفونی مطرح است.
