گاهی اوقات در خلال درمان سرطان یا پس از بهبود از آن بیمار احساس درد می‌کند. این درد باید به اطلاع پزشک یا تیم درمانی سرطان برسد. درمان سرطان از درمان درد سرطان متفاوت است. همه مراکز اصلی سرطان دارای برنامه‌های مدیریت درد هستند.داروهای مورد استفاده در درمان معمولا تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند. هدف پزشک یا کادر درمانی باید علاوه بر درمان سرطان، کمک به احساس راحتی بیمار نیز باشد. پزشک موظف به توضیح روش‌های درمانی مختلف و عوارض آن به بیمار خود است.
نکاتی که در بررسی درد مورد توجه قرار می گیرد:
- شدت درد (استفاده از مقیاس صفر تا ده درد)
- نوع درد
- محل درد
- علت درد
- عوامل بهتر یا بدتر شدن درد
- اقدامات تسکینی انجام شده برای رفع درد
بیمار همیشه باید بتواند درد خود را به بهترین نحو برای پزشک یا مراقب خود توصیف کند تا آنها اقدامات کافی و مناسب را برای او انجام دهند.معمولا به بیماران سرطانی توصیه می‌شود یک دفترچه یادداشت با خود داشته باشند و دردها و بهبودی خود را در آن یادداشت کنند. این دفترچه یادداشت‌ها به پزشک کمک شایانی برای درک وضعیت بیمار می‌کنند.
روش‌های مختلف درمان درد سرطان
گزینه‌های مختلفی برای درمان درد سرطان وجود دارد که با توجه به ارزیابی نوع درد بیمار انتخاب می‌شوند. ممکن است چندین روش به صورت ترکیبی برای درمان استفاده شود. در ادامه با روش های کنترل این درد آشنا می‌شوید. هیچ یک از روش‌های درمانی زیر خالی از عارضه نیستند.
تسکین درد ناشی از سرطان می‌تواند شامل ترکیبی از روش‌های پزشکی و غیردارویی باشد. در زیر به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنم:
۱. داروها
- مسکن‌ها:مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن برای دردهای خفیف تا متوسط.
- اوپیوئیدها: برای دردهای شدیدتر. به داروهای مشتق‌شده از تریاک افیون می‌گویند. این داروها توسط پزشک تجویز می‌شوند و برای دردهای متوسط تا شدید کاربرد دارند. افیون‌ها یا ایپوئیدها حالت مواد مخدر دارند. اثرگذاری آنها وابسته به نوع آنها متفاوت است.این داروها به صورت متناوب مصرف می‌شوند و نمی‌توان به یکباره مصرف آنها را قطع کرد. باید به تدریج با مصرف کمتر، آنها را ترک کرد. اگرچه این نوع داروها عوارض زیادی دارند، اما برای درد درمان سرطان راه‌حلی است که همچنان پزشکان به آنها متوسل می‌شوند. نمونه‌هایی از افیون‌ها شامل مورفین و اکسی‌کدون هستند.
- داروهای ضدافسردگی و ضدتشنج: که ممکن است در تسکین دردهای عصبی موثر باشند.
۲. درمان‌های غیردارویی
- ابلیشن عصبی:از گرما درمانی (اولتراسوند) یا سرما درمانی (کرایوتراپی) برای کاهش برخی دردها استفاده می‌شود.
- بلوک عصبی:با مسدود شدن سیگنال درد از طریق تزریق یک داروی بی‌حسی به اطراف یا داخل عصب، به صورت موقت درد تسکین می‌یابد. برای قطع سیگنال به صورت دائمی از روشی به نام بلوک نورولیتیک استفاده می‌شود که باعث تخریب بافت عصبی مسیر درد خواهد شد.
- طب سوزنی: که می‌تواند در برخی موارد درد را تسکین دهد.در این طب با سوزن گیرنده‌های درد را کنترل می‌کنند. قبل از انجام طب سوزنی حتما با پزشک در مورد ناحیه درگیر درد باید مشورت شود.
- ماساژ درمانی: برای کاهش تنش عضلانی و آرامش.اگر بیمار در مرحله پرتو درمانی است، از انتخاب این روش برای ناحیه متورم باید خودداری کند. این روش‌ها را در خانه نیز می‌توان انجام داد.
۳. تکنیک‌های روانشناختی
- بیوفیدبک:بیوفیدبک دستگاه خاصی است که بازخورد فوری در مورد وضعیت بیمار میدهد. با استفاده از این دستگاه، بیمار کنترل برخی از عملکردهای بدن مانند ضربان قلب و… را یاد می‌گیرد.
- تکنیک حواس پرتی:این روش در مورد دردهای خفیف جواب میدهد و شامل هر روشی است که بیمار می‌تواند حواس خود را از موضع درد دور و روی چیز یک آرام‌بخش معطوف کند. یکی از زیرشاخه‌های آن که موثر هم هست، تصویرسازی است. تصویرسازی به بیمار کمک می‌کند که کمتر احساس محدودیت کند. روش‌های مختلفی برای تصویرسازی وجود دارد. این تکنیک برای کاهش درد در خانه جواب میدهد.
- مدیتیشن و آرامش: که به کاهش استرس و احساس درد کمک می‌کند.
- روش‌های تنفس عمیق: که می‌تواند در کنترل درد موثر باشد.
۴. رویکردهای مکمل
- تغییرات رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی مغذی و کاهش مصرف مواد تحریک‌کننده.
- مکمل‌های گیاهی: مانند زردچوبه و زنجبیل که ممکن است خواص ضدالتهابی داشته باشند.در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
۵. روش‌های دیگر
- جراحی مغز و اعصاب:بیشتر دردها را می‌توان با روش‌های ذکرشده تسکین داد. اما اگر درد را با هیچ روشی نتوان کنترل کرد، به عنوان آخرین چاره درمان درد سرطان از جراحی اعصاب استفاده می‌شود. یکی از رایج‌ترین روش‌های قطع کردن اعصاب درد نخاع، کوردوتومی نام دارد. از جمله تکنیک‌های دیگر می‌توان به کاشت تراشه ضد درد و تحریک رشته عصبی برای جلوگیری از درد اشاره کرد. البته این درمان برگشت‌پذیر نیست.
- پرتو درمانی: پرتو درمانی نیز در تسکین درد ناشی از سرطان مفید است. هرچند ممکن است خود موجب دردهای ثانویه شود. پرتو درمانی برای درمان سرطان پیشرفته و دردهای متوسط تا شدید کاربرد دارد.
توجه داشته باشید که مشاوره با پزشک و متخصصین به منظور تعیین بهترین روش برای هر فرد ضروری است.
انواع تجهیزات پزشکی و پرستاری و سالمندی با مناسب ترین قیمت موجود است.تماس بگیرید.
